"[Batıcı'ların] zehirli telkinleri, mukavemet kalelerini yok etti. Îmansız ve idealsiz nesiller türettik. Pusuda bekleyen yabancı ideolojiler, setleri yıkılan ırmaklar gibi yayıldılar ülkeye. Bunları üç zümrede toplayabiliriz:

1. Hiç bir dünya görüşüne bağlı olmayan ve sırf ihraç maksadıyla uydurulmuş müstehâse (fosil) telkinler. Bizim için uydurulduklarından onları millî diye vasıflandırdık. Bu tahripkâr telkinlerin mümeyyiz vasfı, tarihe düşmanlıktı. Tarihe yani millî birliğin, millî şuurun biricik mimarına. Osmanlı barbardı, İslâmiyet gericilikti, biz Hititler'in, Sümerler'in çocuğuyduk vs.

2. Bir nevi nasyonal sosyalizm (millî-kavmî sosyalizm). Nasyonal sosyalizm Alman milletine mahsustur ve ithal edilemez. Ancak karikatürü, yani muharref bir nasyonal sosyalizm türkleştirilebilir. Hayvanî'yi yani biyolojiği ilâhîleştiren bir inancın (nasyonal sosyalizmin), bütün kavimlere kucağını açmış bir câmiadan (Müslüman bir toplumdan) iltifat görmesi beklenemezdi.

3. Sosyalizmler. Başka ülkelerin tezatlarını halletmek ve Hıristiyan batı medeniyetinin karşılaştığı engelleri ortadan kaldırmak için îmâl edilen sosyalizmler, bize tarihî çerçevelerinden sökülerek, ictimaî muhtevâlarından tecrid edilerek ezelî ve ebedî birer nass (ilahi hükümler) gibi takdim edildi.

Üç zümrede topladığımız bu hazmedilmemiş ve hazmedilmesine imkân olmayan inanç manzûmeleri, hep aynı iştiyâkı cevaplandırmaktadırlar, yani, her üç inanç da mâhiyetleri îcâbı dinîdirler. Mâhiyetliri îcâbı dedik, zira üçünün de ilmihalleri, râhipleri, remizleri vardır. Üçü de şuura değil, şuur altına hitap ederler. Tenkid ve münâkaşaya tahammülleri yoktur.

Geniş halk tabakaları, ecdattan müntakil (intikal eden, mîras kalan) îmanlarına sıkı sıkıya bağlıdırlar. Rasyonal, irrasyonel (aklî yani mâkul olan, olmayan) gibi nevzuhur tefriklerden habersizdirler. İslâmiyet'i toptan benimserler. İthal malı ideolojiler intelijansiyamızın (aydınlar takımımızın) inhisarındadır. Bütün zorlukları onlarla çözer, bütün meçhûlleri onlarla aydınlatırlar. İslâmiyet, halk tabakalarının 'kültür'üdür. Bu sözde dünyevî kültür ise, aydınların dini..."

Cemil Meriç, Bu Ülke, s. 93-94